Warto przywołać tu wiedzę:
Z historią miasta związanych jest wiele ciekawych opowieści. Jedna z nich dotyczy herbu Kościerzyny, na którym widnieje niedźwiedź pod dębem. Niedźwiedź – ponieważ według legendy przed wiekami zwierzę to nękało mieszkańców osady leżącej na terenie dzisiejszego miasta. Potężna bestia była postrachem okolicy. Napotkanych w borze ludzi zabijała uderzeniem silnych łap, siejąc powszechne przerażenie. Do czasu, aż znalazł się śmiałek – odważny syn kowala, który postanowił położyć kres życiu bestii. Wziąwszy dzidę i tarczę w głębi puszczy stoczył z niedźwiedziem bój na śmierć i życie.
Ślady przeszłości miasta zachowane w dokumentach sięgają 1284, kiedy to "Costerina" wraz z 21 innymi miejscowościami ziemi "Dirsoua" (Tczew) została nadana przez księcia pomorskiego Mściwoja II księżniczce Gertrudzie – najmłodszej córce księcia Sambora II z Tczewa.
Ważnymi datami w czasach jej podległości Krzyżakom są kolejno: rok 1346 - lokacja wsi Kościerzyny na prawie chełmińskim i rok 1398 - odrębna lokacja Kościerzyny jako miasta, które z czasem wchłonęło wioskę.
W połowie XV w. miasto liczyło 300 mieszkańców. Zajmowali się oni głównie rolnictwem, ale również rzemiosłem, warzeniem piwa itp.
Z Kościerzyną związany jest ród Kostków[3] herbu Dąbrowa, którego przedstawiciele byli starostami kościerskimi: Stanisław Kostka (1540–1555), Krzysztof Kostka (1555–1594), Krzysztof junior Kostka (1594–1602), Anna Kostkowa z Pileckich (1602–1603).
W Kościerzynie urodził się Stanisław Bolesław Kostka, który dwukrotnie był delegatem Prus Zachodnich w parlamencie berlińskim w roku 1907 i 1912 reprezentując powiat grudziądzki. Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę był w 1920 roku komisarycznym burmistrzem Radzynia Chełmińskiego, a w następnym roku 1921 został pierwszym wybieralnym burmistrzem Świecia nad Wisłą i pełnił tę funkcje do 19 stycznia 1935 roku.
Do XIX wieku był to ośrodek rejonu rolniczego. Od 1775 siedziba pruskiej administracji leśnej[4]. Od połowy XIX wieku ważny ośrodek polskości na Kaszubach. W 1931 roku przez Kościerzynę poprowadzono tzw. magistralę węglową (Śląsk-Gdynia). W czasie II wojny światowej Kościerzyna została wcielona do III Rzeszy; a wielu mieszkańców zostało pomordowanych. 8 marca 1945 miasto zostało wyzwolone przez Armię Czerwoną, jednak kontakt z żołnierzami radzieckimi, dokonującymi często grabieży i gwałtów na miejscowej ludności, niesłusznie traktowanej jako niemiecka, zapisał się negatywnie w pamięci mieszkańców.
W czasach PRL-u liczba ludności zwiększyła się poprzez wybudowanie kilku osiedli bloków mieszkalnych. Jednocześnie dbano o kulturę; w 1965 r. założona została (druga w kraju) Izba Regionalna. Zwrócono uwagę na produkowany tu dawniej kaszubski miód pitny. Po wojnie tradycje miodosytnictwa kontynuowała Wytwórnia Miodów Pitnych. W latach osiemdziesiątych rozpoczęto budowę nowego szpitala (ukończony w 1998 r.); mającego być zapleczem sanitarnym dla Trójmiasta w wypadku użycia broni masowego rażenia.
W 1992 r. utworzono samodzielną gminę miejską Kościerzyna poprzez wyłączenie obszaru miasta z dotychczasowej gminy miejsko-wiejskiej[5].
